Trong thời gian gần đây, dấu hiệu rạn nứt trên thị trường nợ từ nợ BĐS và Mortgage đến nợ tiêu dùng và doanh nghiệp, đều trở nên ngày càng rõ ràng do môi trường lãi suất cao. Cùng ZFA phân tích chi tiết hơn trong bài viết hôm nay nhé!
I. NỢ CHÍNH PHỦ HOA KỲ
Hình 1: Thị trường nợ của chính phủ Hoa Kỳ chạm mốc lịch sử thời Covid
Các cuộc khủng hoảng trong quá khứ:
– Năm 2000: Chứng kiến sự sụp đổ của thị trường dotcom (cổ phiếu công nghệ).
– Năm 2008: Cuộc khủng hoảng tài chính (trái phiếu thế chấp).
– Năm 202X: Cuộc khủng hoảng nợ trái phiếu địa phương.
WSJ cũng thừa nhận rằng:
– Có rủi ro đối với “Tài sản phi rủi ro”.
– Sự bất ổn trên thị trường kho bạc không chỉ có thể xảy ra mà còn có thể lan rộng.
Tất cả điều này đã rõ ràng trong một thời gian. WSJ (và BlackRock) bắt đầu thừa nhận rằng khoản nợ vượt quá khả năng kiểm soát. “Tài sản an toàn nhất thế giới” thực sự có thể trở thành tài sản rủi ro nhất thế giới…
II. THỊ TRƯỜNG BẤT ĐỘNG SẢN THƯƠNG MẠI (CRE)
Hình 2: Tổng quan thị trường CRE
Chú thích:
– Dòng đỏ (Delinquent): Trễ hạn thanh toán.
– Dòng vàng: Các bên hỗ trợ dịch vụ đặc biệt.
– Dòng xanh nước biển (DQ & SS): Tổng lượng tài sản CMBS (Chứng khoán có tài sản thế chấp thương mại) và Mortage có khả năng vỡ nợ.
Thị trường BĐS thương mại (CRE) đang trải qua một giai đoạn căng thẳng. Tỷ lệ nợ quá hạn và tỷ lệ các hợp đồng CMBS với dịch vụ đặc biệt (special service) đều đang tăng cao đột ngột.
*Thông tin: CMBS là các chứng khoán phái sinh được tạo ra từ việc chứng khoán hóa một danh mục các khoản vay nợ BĐS thương mại khác nhau.
Các hợp đồng CMBS có sự tham gia của các nhà cung cấp dịch vụ đặc biệt khi người vay không đủ tiền mua nhà và thế chấp bằng tài sản đảm bảo.
Nhiệm vụ chính của special servicer là đánh giá tình trạng thanh khoản của người vay. Đồng thời thúc đẩy/giúp họ trả nợ – có thể bao gồm cả việc hỗ trợ họ tái cơ cấu nợ.
Như thể hiện trong biểu đồ, hiện có khoảng 7.4% tổng số hợp đồng CMBS & Mortgage trên thị trường cho thấy dấu hiệu của việc vỡ nợ (cần sự can thiệp của special servicer).
Với tính phức tạp và sự liên kết của CMBS, nếu thị trường nợ BĐS thương mại sụp đổ, rủi ro liên quan sẽ lan rộng sang nhiều tổ chức tài chính khác.
Ví dụ: Ngân hàng, các công ty bảo hiểm, các quỹ trên thị trường nợ, các tổ chức tín dụng phi ngân hàng (NBFI) và các nhà đầu tư mua CMBS từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ…
Hình 3: Các nguồn tài trợ cho khoản nợ bất động sản thương mại
III. THỊ TRƯỜNG NỢ TIÊU DÙNG
Hình 4: Khả năng trễ hạn thanh toán các loại thẻ tín dụng
Chú thích:
– Đường xanh lá cây: Nợ 90 trên ngày chưa có khả năng thanh toán
– Đường xanh nước biển nhạt: Nợ 60 trên ngày chưa có khả năng thanh toán
– Đường xanh xanh nước biển đậm: Nợ 30 trên ngày chưa có khả năng thanh toán
Tỷ lệ quá hạn thẻ tín dụng này là tỷ lệ nợ quan trọng được FED thường xuyên theo dõi. Con số quá hạn nợ của thị trường đã tăng lên một cách nhanh chóng kể từ sau Covid. Đồng thời, khoản tiết kiệm người dân đã chạm mức thấp 3%.
IV. THỊ TRƯỜNG VAY MORTGAGE (NỢ VAY MUA NHÀ)
Hình 5: Lãi suất 30 năm thị trường Mortage (vay mua nhà trả góp)
Lãi suất cho các khoản vay mua nhà đã tăng lên mức cao trên trung bình 7.0% trong tuần vừa qua (với hợp đồng trả góp 30 năm và lãi suất cố định).
Điều này dẫn đến tình trạng lo ngại về việc thị trường nợ mua nhà tại Mỹ có thể đóng băng. Lượng đơn đăng ký vay mua nhà giảm xuống mức thấp nhất trong hơn 3 thập kỷ.
Hình 6: Lượng đơn đăng ký mua nhà đã xuống thấp kỷ lục
V. THỊ TRƯỜNG NỢ DOANH NGHIỆP CÓ ÍT DẤU HIỆU KHỦNG HOẢNG NHẤT HIỆN TẠI
Khi thị trường này bắt đầu có dấu hiệu rõ ràng của khủng hoảng thì khủng hoảng tài chính đã xảy ra. Một số dấu hiệu mất cân bằng trên thị trường nợ doanh nghiệp hiện nay bao gồm:
– Các doanh nghiệp đang tăng cường thông báo phát hành nợ mới. Giá trị nợ mới trong hai tháng đầu năm 2024 tăng gấp ba lần so với tháng 12/2023.
– Điều này là một cảnh báo cho việc nợ cũ của các doanh nghiệp đang dần đáo hạn. Họ phải gia hạn nợ với lãi suất cao hơn so với những khoản nợ trước đó.
Ngoài ra, giá trị thị trường tín dụng doanh nghiệp của Mỹ tính theo phần trăm GDP đang giảm:
– Hiện nay, tỷ lệ này vẫn ở mức an toàn, nhưng có dấu hiệu giảm.
– Điều này cho thấy không phải tất cả các công ty đều chọn lựa gia hạn nợ với lãi suất cao khi nợ cũ đáo hạn.
Hình 7: Nợ doanh nghiệp Hoa Kỳ tính trên % tổng sản phẩm quốc nội GDP
Hiện tại phần nợ doanh nghiệp đang ở mức 48.78% GDP. Một số lý do được đưa ra để giải thích cho tình trạng trên là:
– Khoản tiền mặt dự trữ của doanh nghiệp trong thời kỳ Covid còn khá dồi dào
– Đi kèm với tỷ suất lợi nhuận trong năm qua còn cao do nhu cầu tiêu dùng của người dân còn mạnh mẽ.
VI. KẾT LUẬN
“Đừng dự đoán sức khỏe của thị trường tài chính chỉ qua thị trường chứng khoán”.
Giá trị của thị trường chứng khoán nhỏ hơn đáng kể so với thị trường nợ. Trong khi đó, thị trường nợ rất nhạy cảm với biến động về lãi suất và thanh khoản.
Trong thời gian gần đây, dấu hiệu rạn nứt trên thị trường nợ từ nợ BĐS và mortgage đến nợ tiêu dùng và doanh nghiệp, đều trở nên ngày càng rõ ràng do môi trường lãi suất cao. Câu hỏi đặt ra là: Thị trường nợ sẽ còn đối mặt với những thách thức gì nếu Fed tiếp tục duy trì lãi suất cao trong năm nay?
