Sự bùng nổ của công nghệ AI đang tạo ra những thay đổi đáng kể trên thị trường, không chỉ trong lĩnh vực công nghệ mà còn ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhu cầu và giá cả của các nguyên vật liệu thô. Liệu cuộc đua tài nguyên này sẽ dẫn đến đâu? Cùng ZFA khám phá chi tiết về hiện tượng này và những tác động tiềm năng trong tương lai.
I. SỰ BÙNG NỔ CỦA CỔ PHIẾU AI
Phía trên là một chu kỳ boom-bust cho hàng hóa bình thường. Thời gian cho mỗi chu kỳ boom-bust thường khác nhau cho các nhóm hàng khác nhau. Ví dụ: Các mặt hàng nông sản có chu kỳ theo từng năm.
Tình trạng “boom” của thị trường vật liệu thô những ngày qua cũng không nằm ngoài quy luật cung < cầu phía trên nhưng lại được đặt trong bối cảnh một chu kỳ nhu cầu tăng mà nguồn cung sẽ bị giới hạn lâu dài hơn thế.
Năm qua, sự bùng nổ của cổ phiếu công nghệ là tâm điểm của làn sóng rally trên thị trường chứng khoán. Nó góp phần nâng cao năng suất lao động tại Mỹ
Khối công nghệ chiếm 31% trọng số trong rổ S&P500. GS ước tính sự bùng nổ của generative AI đã dẫn đến mức tăng ~+15% về năng suất lao động và GDP của Mỹ. Việc áp dụng công nghệ AI được phổ biến ở hầu hết các ngành công nghệ.
Hình 1: Tỷ lệ phân bổ AI trong các ngành
Biểu đồ cho thấy xu hướng áp dụng AI đang gia tăng mạnh mẽ trong nhiều phân ngành. Đặc biệt là các ngành liên quan đến công nghệ, thông tin và dịch vụ tài chính. AI đang trở thành công cụ quan trọng để cải thiện hiệu suất, tối ưu hóa quy trình và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Xu hướng này sẽ tiếp tục trong tương lai gần khi các công ty nhận ra lợi ích của AI.
Khi các gã công nghệ khổng lồ ồ ạt muốn đi “đào vàng” (a.k.a. khai thác các nền tảng internet và công nghệ AI) thì Nvidia lại cung cấp cho họ xẻng đào vàng (GPUs, APIs, chip AI…).
Hình 2: Hình minh hoạ
II. SỰ BÙNG NỔ AI DẪN ĐẾN THIẾU HỤT NGUỒN ĐIỆN
Sự bùng nổ của công nghệ AI cũng có thể bị giới hạn bởi công suất điện lưới để truyền tải những công nghệ trên. Dự đoán cho đến năm 2026 nhu cầu về điện cho các trung tâm dữ liệu và crypto sẽ tăng lên gần gấp đôi so với năm 2022.
Hình 3: Lượng điện tiêu thụ dự báo năm 2026
Lượng điện tiêu thụ năm 2026 dự báo tiêu cho AI gấp 2 lần năm 2022. Tại Mỹ, nhu cầu về năng lượng tăng cao tại những nơi có các trung tâm dữ liệu lớn.
Hình 4: AI tiêu thụ điện tại các bang của Mỹ
Trong hình trên, màu xanh là đang họat động và màu vàng là đang trong kế hoạch.
Nhu cầu về điện từ đó cũng bùng nổ khi công nghệ bùng nổ. Nhu cầu điện cho việc nhỏ như đào Bitcoin hay nhu cầu điện cho mục đích lớn hơn như Generative AI không ngừng tăng cao.
Hình 5: Sự phát triển quy mô thần tốc của Generative AI
III. VIỆC XÂY DỰNG MẠNG LƯỚI ĐIỆN CẦN RẤT NHIỀU NGUYÊN VẬT LIỆU THÔ
Việc xây dựng mạng lưới điện đủ mạnh để hỗ trợ cho công nghệ phát triển cũng trở thành cuộc đua giữa các cường quốc lớn.
Dự án Hệ thống điện toán tích hợp quốc gia (全国一体化算力体系) là một trong các mục tiêu trọng điểm của Trung Quốc. Tại trung tâm Massachusetts, Mỹ cũng đang nhấn mạnh tiến hành sử dụng trực thăng để kiểm tra lại Lưới điện Quốc gia (National Grid).
Hình 6: Hình minh hoạ
Kéo theo việc xây dựng và củng cố hệ thống điện lưới của các quốc gia phát triển. Đây chính là nhu cầu về vật liệu thô tăng vọt. Giá các hợp đồng Futures về bạc, vàng, thiếc, nickle, đồng, kẽm tăng cao, đặc biệt tại thị trường Trung Quốc.
Hình 7: Hình minh họa
Do vậy, chu kỳ “boom” lần này của thị trường vật liệu thô đến từ chính nhu cầu củng cố hệ thống điện lưới kể trên. Và để chu kỳ này “bust” thì có vẻ sẽ cần nhiều thời gian hơn một chút. Do ngay cả khi suy thoái xảy ra, cũng chưa chắc nhu cầu về điện cho công nghệ dữ liệu và AI sẽ suy giảm đi quá nhiều.
IV. KẾT LUẬN
Chu kỳ tăng-giảm giá trên thị trường hàng hóa xuất phát từ cân bằng cung-cầu hàng hóa cơ bản. Đây là kiến thức nhập môn của Kinh tế học. Tuy nhiên, để giá cả hàng hóa tăng đột biến rồi lại sụt giảm nghiêm trọng (Boom-Bust Circle) từ những thập niên 70s, việc chứng khoán phái sinh dần phổ biến và cho phép đầu cơ trên thị trường đóng vai trò quan trọng.
Lạm phát hàng hóa hoàn toàn được kiểm soát bởi chu kỳ tăng-giảm giá trên thị trường commodity. Không phải ngẫu nhiên mà giá nước cam ép trở thành ví dụ kinh tế điển hình về lạm phát. Lạm phát dịch vụ cũng phải tuân theo quy luật cân bằng cung-cầu này. Nhưng có vẻ chu kỳ giảm lạm phát dịch vụ lần này có chậm hơn bởi nhu cầu của người dân vẫn còn cao sau Covid. Ngoài ra do họ vẫn có khoản tiết kiệm dư thừa trong năm 2023.
Việc gia tăng giá cả nguyên vật liệu thô gần đây cũng không nằm ngoài quy luật cân bằng cung-cầu. Tuy nhiên, nhu cầu ở đây mang tính vĩ mô hơn. Nó ở tầm định hướng chính sách phát triển công nghệ và cạnh tranh của các quốc gia phát triển. Do vậy, có thể giai đoạn “bust” của thị trường vật liệu thô sẽ đến chậm hơn, hoặc có thể không đến nếu nguồn cung vật liệu thô cạn kiệt.
(Xem thêm phần 1 tại đây)
