Trong thế giới kế toán, có 4 tên tuổi lớn luôn đứng vững như những người khổng lồ không thể thách thức: Deloitte, PwC, EY và KPMG. Những công ty này không chỉ là những trụ cột của ngành kế toán mà còn là những động lực thúc đẩy sự đổi mới và thiết lập các tiêu chuẩn mới. Nhưng làm thế nào để họ duy trì vị thế này? Và liệu có những rủi ro nào đang chờ đợi họ phía trước? Cùng ZFA tìm hiểu câu chuyện hấp dẫn và đầy thách thức của Big Four.
I. HÀNH TRÌNH THỐNG TRỊ NGÀNH KẾ TOÁN
“Mất 20 năm để xây dựng danh tiếng và chỉ mất 5 phút để hủy hoại nó.” Vào năm 2002, Arthur Andersen, từng là một trụ cột của thế giới kế toán, đã học được bài học này một cách đau đớn. Sự liên quan đến vụ bê bối Enron đã phá hủy uy tín của công ty, dẫn đến sự sụp đổ của nó và kết thúc kỷ nguyên “Big Five”.
Từ đống tro tàn của vụ bê bối này, 4 công ty kế toán còn lại – Deloitte, PwC, EY và KPMG – đã củng cố vị thế thống trị của mình, trở thành những người khổng lồ không thể thách thức trong ngành kế toán. Ngày nay, họ kiểm toán phần lớn các công ty đại chúng lớn nhất và tuyển dụng hơn 1.5 triệu người trên toàn thế giới.
Trong thập kỷ qua, doanh thu của họ đã tăng vọt, họ có thể trở nên lớn hơn nữa. Nhưng sự tăng trưởng này đi kèm với một cái giá. Việc mở rộng các mảng tư vấn và cố vấn của họ đã dẫn đến xung đột lợi ích và nhiều vi phạm quy định được đặt ra để đảm bảo tính độc lập trong kiểm toán.
Hình 1: 4 công ty kiểm toán lớn nhất thế giới
II. CÁC NGUỒN THU NHẬP CỦA CÁC CÔNG TY KẾ TOÁN
Kiểm toán: Dịch vụ cốt lõi này bao gồm việc xác minh độc lập các báo cáo tài chính của công ty để đảm bảo tính chính xác và tuân thủ các tiêu chuẩn kế toán.
Đảm bảo: Mở rộng hơn so với kiểm toán cơ bản. Nó bao gồm các quy trình, kiểm soát nội bộ, đánh giá an ninh mạng và điều tra gian lận.
Tư vấn: Phân khúc tăng trưởng cao này là nơi các công ty Big Four thể hiện sức mạnh chiến lược của mình, cung cấp lời khuyên về mọi thứ từ mua bán và sáp nhập đến chuyển đổi số.
Bán phần mềm doanh nghiệp: Big Four đóng vai trò quan trọng trong thị trường phần mềm doanh nghiệp bằng cách tận dụng kiến thức ngành và mối quan hệ khách hàng của họ để đề xuất và triển khai các giải pháp phù hợp với mục tiêu kinh doanh. Họ thường hợp tác với các nhà cung cấp phần mềm lớn và kiếm hoa hồng hoặc phí giới thiệu trên các giao dịch bán thành công.
Tư vấn rủi ro và thuế: Big Four giúp doanh nghiệp điều hướng tuân thủ, quy định và luật thuế.
III. CÔNG TY DELOITTE
Hình 2: Công ty kiểm toán Deloitte
Trụ sở chính: London, Vương Quốc Anh.
Số lượng nhân viên: Hơn 456.000 nhân viên trong năm tài chính 2023.
Hoạt động: Trên hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Khách hàng: Phục vụ gần 90% các công ty thuộc danh sách Fortune Global 500.
1. PHÂN TÍCH DOANH THU NĂM TÀI CHÍNH 2023
Tổng doanh thu: Tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái theo đơn vị tiền tệ địa phương, đạt 65 tỷ USD.
Phân khúc tăng trưởng nhanh nhất: Tư vấn, tăng 19% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 34.5 tỷ USD.
Phân khúc tăng trưởng nhanh thứ 2: Tư vấn rủi ro, tăng 18% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 5.1 tỷ USD.
Kiểm toán và Đảm bảo: Chiếm 31% tổng doanh thu, giảm từ 51% vào năm 2013.
2. THÔNG TIN GẦN ĐÂY
Đầu tư mạnh vào AI và chuyển đổi số: Deloitte đang tập trung đầu tư mạnh vào AI và chuyển đổi số, tăng cường các mảng tư vấn (phát triển chiến lược và chuyển đổi số) và tư vấn rủi ro (rủi ro an ninh mạng, tuân thủ).
Tăng trưởng nhanh nhất trong Big Four: Công ty đã tăng trưởng nhanh nhất trong Big Four, hơn gấp đôi doanh thu trong thập kỷ qua, với tốc độ tăng trưởng tăng nhanh trong 3 năm gần đây.
Chiến lược tăng trưởng qua mua lại công ty: Việc mua lại các công ty tư vấn nhỏ hơn như HashedIn (điện toán đám mây), Terbium Labs (an ninh mạng), Keytree (SAP), AE Advisory (ngân hàng đầu tư năng lượng), và End Point (y tế công cộng) đã là một chiến lược tăng trưởng chính.
3. PHÂN TÍCH
Deloitte đã chứng minh được khả năng tăng trưởng vượt bậc và dẫn đầu trong số các công ty Big Four nhờ vào việc đầu tư mạnh mẽ vào các lĩnh vực mới như AI và chuyển đổi số. Việc tập trung vào các phân khúc tư vấn và tư vấn rủi ro, cùng với chiến lược mua lại các công ty tư vấn nhỏ hơn, đã giúp Deloitte mở rộng dịch vụ và tăng trưởng doanh thu đáng kể. Tuy nhiên, tỷ trọng doanh thu từ mảng Kiểm toán và Đảm bảo đã giảm. Điều này cho thấy sự thay đổi chiến lược của công ty trong việc đa dạng hóa các nguồn doanh thu và tập trung vào các lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng cao hơn.
IV. CÔNG TY KIỂM SOÁT PWC
Hình 3: Công ty cổ phiếu PWC
Trụ sở chính: London, Vương Quốc Anh.
Số lượng nhân viên: Hơn 364.000 nhân viên trong năm tài chính 2023.
Hoạt động: Tại 151 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Khách hàng: Phục vụ 87% các công ty thuộc danh sách Fortune Global 500.
1. PHÂN TÍCH DOANH THU NĂM TÀI CHÍNH 2023
Tổng doanh thu: Tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 53.1 tỷ USD.
Khu vực tăng trưởng nhanh nhất: Ấn Độ, tăng 24% so với cùng kỳ năm ngoái.
Phân khúc tăng trưởng nhanh nhất: Tư vấn, tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 22.6 tỷ USD.
Đảm bảo: Chiếm 35% tổng doanh thu, giảm từ 46% một thập kỷ trước.
2. THÔNG TIN GẦN ĐÂY
PwC đang đầu tư mạnh vào AI và công nghệ. Gần đây công ty này đã khởi động sáng kiến AI tạo sinh trị giá 1 tỷ đô la với Microsoft, nhằm nâng cao hiệu quả và cung cấp dịch vụ.
PwC sẽ trở thành khách hàng lớn nhất và nhà bán lẻ đầu tiên của sản phẩm doanh nghiệp OpenAI như một phần của thỏa thuận mới.
Công ty tập trung vào ngành dịch vụ tài chính (chiếm 28% doanh thu), phục vụ hầu hết các ngân hàng và công ty bảo hiểm toàn cầu, làm cho PwC trở thành lãnh đạo trong lĩnh vực này.
V. CÔNG TY EY
Hình 4: Công ty kiểm toán EY
Trụ sở chính: London, Vương Quốc Anh.
Số lượng nhân viên: 395.000 nhân viên trong năm tài chính 2023.
Hoạt động: Tại 150 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Khách hàng: Phục vụ 84% các công ty thuộc danh sách Fortune Global 500.
1. PHÂN TÍCH DOANH THU NĂM TÀI CHÍNH 2023
Tổng doanh thu: Tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái theo đơn vị tiền tệ địa phương, đạt 49 tỷ USD.
Phân khúc tăng trưởng nhanh nhất: Tư vấn, tăng 22% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 16.1 tỷ USD.
Đảm bảo: Chiếm 31% tổng doanh thu, giảm từ 42% một thập kỷ trước.
2. THÔNG TIN GẦN ĐÂY
EY đã đầu tư 1.4 tỷ USD để tạo ra nền tảng AI và Mô hình Ngôn ngữ Lớn (LLM) của riêng mình mang tên EY.ai EYQ.
Công ty đã từ bỏ kế hoạch “Project Everest” tham vọng nhằm tách biệt các mảng kiểm toán và tư vấn vào năm 2023 do sự bất đồng của các đối tác, mặc dù có những lo ngại về quy định. Điều này dẫn đến việc cắt giảm 5% lực lượng lao động.
EY đang tập trung phát triển kinh doanh thông qua các thương vụ mua lại chiến lược, chẳng hạn như việc mua lại Nuvalence, một công ty tư vấn CNTT với hơn 140 nhân viên tập trung vào chuyển đổi AI.
Công ty đã phải đối mặt với chỉ trích vì vai trò của mình trong vụ bê bối kế toán Wirecard. Họ tiết lộ một lỗ hổng gần 2 tỷ USD trong tài khoản, đặt ra những câu hỏi nghiêm trọng về thực hành kiểm toán và quản lý rủi ro của EY.
Năm 2022, EY đã bị các nhà quản lý liên bang phạt 100 triệu USD vì hàng trăm nhân viên gian lận trong các kỳ thi đạo đức.
VI. CÔNG TY KIỂM TOÁN KPMG
Hình 5: Công ty kiểm toán KPMG
Trụ sở chính: Amstelveen, Hà Lan.
Số lượng nhân viên: Hơn 273.000 nhân viên trong năm tài chính 2023.
Hoạt động: Tại 143 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Khách hàng: Phục vụ 82% các công ty thuộc danh sách Fortune Global 500.
1. PHÂN TÍCH DOANH THU NĂM TÀI CHÍNH 2023
Tổng doanh thu: Tăng 8% theo đơn vị tiền tệ địa phương, đạt 36 tỷ USD.
Dịch vụ tư vấn: Là phân khúc tăng trưởng nhanh nhất, tăng 10%.
Kiểm toán: Chiếm 35% tổng doanh thu, giảm từ 44% vào năm 2013.
2. THÔNG TIN GẦN ĐÂY
KPMG đang tập trung vào chuyển đổi số và mở rộng khả năng trong phân tích dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, và an ninh mạng.
Công ty tiếp tục đầu tư và nâng cao KPMG Clara, nền tảng kiểm toán dựa trên đám mây, sử dụng dữ liệu và phân tích để cung cấp các cuộc kiểm toán hiệu quả và sâu sắc hơn.
KPMG đã đối mặt với sự giám sát và phạt của cơ quan quản lý tại Anh liên quan đến thực hành kiểm toán của mình (như Carillion hay The Works), nêu bật những thách thức liên tục trong việc duy trì chất lượng và tính độc lập của kiểm toán.
VII. TỔNG KẾT
Big Four đứng vững như những người khổng lồ trong thế giới kế toán, thúc đẩy đổi mới và định hình các tiêu chuẩn ngành với nguồn lực phong phú và phạm vi toàn cầu của họ. Các khoản đầu tư vào AI và chuyển đổi số báo hiệu một kỷ nguyên mới của những khả năng.
Tuy nhiên, với quyền lực lớn đi kèm với trách nhiệm lớn. Tỷ lệ doanh thu từ Kiểm toán và Đảm bảo đang giảm dần để nhường chỗ cho Tư vấn. Xung đột lợi ích, sự giám sát của cơ quan quản lý và duy trì tính độc lập trong kiểm toán là những thách thức quan trọng mà họ phải đối mặt.
Khi họ tiến lên phía trước, Arthur Andersen như một câu chuyện cảnh báo về tham vọng không kiểm soát. Việc đạt được sự cân bằng tinh tế giữa tăng trưởng và liêm chính là điều quan trọng. Nếu không, lịch sử có thể lặp lại một cách thảm khốc.
